Đầu tháng 9, Hội Nhà văn Việt Nam đã tổ chức cuộc hội thảo Sáng tác văn học về đề tài lịch sử. Theo đánh giá của nhiều người (trong và ngoài cuộc) thì đây là cuộc hội thảo quy mô, chuẩn bị kĩ lưỡng, có chất lượng, thu hút được sự quan tâm của nhiều người trong giới và đông đảo bạn đọc. Có rất nhiều “cây đa”, “cây đề” trong làng văn chuyên tâm với đề tài lịch sử, các học giả, nhà lí luận phê bình nổi tiếng được mời tham gia. Không ít người nghĩ rằng với những tham luận thẳng thắn, tâm huyết, có tính học thuật cao… thì cuộc hội thảo sẽ là một “cú hích”, làm mảng đề tài này có thể thu hút được nhiều tác giả, và không xa sẽ xuất hiện những tác phẩm xứng tầm với lịch sử hào hùng hơn 4000 năm của dân tộc.
Tuy nhiên, cũng cần nói thêm một điều, dường như cuộc hội thảo này đã không “dành cửa”, không phải là “chiếu” cho người trẻ! Tác giả trẻ nhất được mời là Lưu Sơn Minh cũng xấp xỉ tứ tuần. Người “trẻ” thứ hai là nhà văn Sương Nguyệt Minh, vừa bước sang tuổi… 55! Còn hầu hết đại biểu đều đã U70, U80, một vài đại biểu U90. Việc thiếu vắng các gương mặt trẻ trong cuộc hội thảo phải chăng là hiện nay quá hiếm hoi các tác giả trẻ tâm huyết với đề tài lịch sử hay người trẻ chưa thực sự được quan tâm, “ưu ái” cũng như ghi nhận một cách đúng mức với đề tài lịch sử?
Gần đây, trên các diễn đàn văn chương đã có những bài viết xoay quanh vấn đề tác giả trẻ với đề tài lịch sử. Song, phải nói rằng một số bài chưa thực sự “điểm huyệt” được tình hình sáng tác đề tài lịch sử của người trẻ. Có ý kiến tỏ ra nghi ngờ, thậm chí phủ nhận những nỗ lực rất đáng quí, đáng trân trọng của tác giả trẻ với đề tài này. Ở bài viết này, chúng tôi không có tham vọng sẽ tranh luận, biện giải với những ý kiến trước đó mà chỉ xin nêu ra một vài vấn đề với tư cách là người trong cuộc.
Con đường không lẻ bóng…
Khoảng 5 - 7 năm về trước, tìm tác giả trẻ sáng tác về đề tài lịch chỉ có thể điểm tên được đúng 4 người: Lưu Sơn Minh, Dương Ngọc Hoàn, Trần Thu Hằng và Nguyễn Thị Diệp Mai! Nếu không mấy quan tâm hoặc chỉ đọc lớt phớt sáng tác của người trẻ thì càng không dễ điểm danh họ. Hội nghị viết văn trẻ toàn quốc lần thứ 8 (9/2011) có 113 đại biểu, 1/2 đại biểu là tác giả văn xuôi, nhưng chỉ đúng… 2 tác giả viết truyện lịch sử! Đó là Uông Triều vừa xuất bản tập truyện ngắn lịch sử Đôi mắt Đông Hoàng (2010) và Nguyễn Phú mới thử sức với mảng lịch sử, đã đăng tải vài truyện ngắn. Chỉ “soi” trong một khoảng thời gian và một cuộc hội nghị thì quả là đội ngũ người trẻ viết truyện lịch sử thật èo uột, khan hiếm. Càng khó khăn hơn khi tìm kiếm một tác giả “độc canh” với truyện lịch sử.
Điều đáng mừng vài năm trở lại đây, ngoài 4 tác giả trên vẫn tâm huyết với lịch sử, văn đàn đã xuất hiện thêm dăm bảy tác giả trẻ, trong số đó có một vài trường hợp cho biết sẽ chọn đề tài lịch sử cho văn nghiệp của mình. Hoàng Tùng (sinh năm 1980) thời gian qua nổi lên như một hiện tượng viết truyện lịch sử. Truyện của anh xuất hiện khá đều đặn trên các diễn đàn văn chương uy tín. Cuộc thi truyện ngắn của tuần báo Văn nghệ (2011 - 2013) chưa đến hồi kết, nhưng độc giả đã gặp truyện lịch sử của Hoàng Tùng trên dưới 10 lần. Một con số khá ấn tượng! Hoàng Tùng “trần tình” anh đang theo đuổi dòng văn học lịch sử kiếm hiệp, và mong muốn góp một chút mới mẻ cho không khí văn chương hiện nay.
Truyện ngắn của Hoàng Tùng trong cuộc thi truyện ngắn của báo Văn nghệ cũng mang một giọng điệu mới với sự pha trộn giữa lịch sử và kiếm hiệp, có thể tạo bất ngờ trong cơ cấu giải thưởng khi cuộc thi kết thúc. Ngoài ra, truyện ngắn lịch sử của các tác giả trên cũng xuất hiện trên các tuyển tập có chất lượng như Tuyển văn mới 2010, Tuyển văn mới 5 năm(2005 -2010), Tuyển tập truyện ngắn đặc sắc, Tuyển tập truyện ngắn hay và đoạt giải...
Chưa phải là những bông hoa lạ kì, rực rỡ, ngạt ngào hương thơm tạo những cơn “xung chấn” cho độc giả nhưng tác phẩm của các tác giả trẻ về đề tài lịch sử thực sự là những bông hoa mới, đang tỏa thứ hương dìu dịu thanh cao trên đường thiên lí của những người gieo trồng mới giữa cánh đồng văn chương Việt. Tác phẩm của họ thời gian qua ít nhiều đã tạo được sự quan tâm của giới phê bình cũng như độc giả. Một đề tài tưởng như “héo úa”, “mất khách” đang tươi dần, “sôi động” trở lại bởi một phần là ở những nỗ lực rất đáng ghi nhận của những người trẻ.
Những năm gần đây văn học về đề tài lịch sử đã được nhìn nhận một cách công bằng, đúng với vai trò của nó trong dòng chảy văn học Việt Nam. Có lẽ điều đó sẽ góp phần không nhỏ tạo bước “đột phá” mới về đội ngũ sáng tác cũng như tác phẩm về đề tài này trong thời gian tới!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét